Tez Hazırlama

Yükseköğretim programlarından mezun olmak için mutlak suretle akademik içeriğe sahip bilimsel araştırma meydana getirilmesi icap etmektedir. Böylelikle yapılacak tez hazırlama işlemi neticesinde derslerin başarı ile tamamlanmasına müteakiben uzmanlaşmak istenilen disiplinlerle ilgili kapsamlı bilgi sahibi olmak mümkün olmaktadır. Yapacağınız bilimsel araştırma eğitim aldığınız disiplinle tamamen alakalı olabileceği gibi farklı bilim dallarının ilgi alanına giren bir konu da olabilir. Buradaki sınır tamamen sizin ve danışman öğretim üyesinin anlaşmasına göre belirlenmektedir.

1. Tez Hazırlama Merkezi

Aslında her öğrencinin kendisi tez hazırlama sürecini yerine getirmekle yükümlüdür. Ancak çeşitli sebeplerle tez yazma işleminin ilgili birey tarafından yerine getirilmesi her daim mümkün olmamakta ve bazı durumlarda profesyonel hizmet almak adına tez hazırlama merkezi desteği alınabilmektedir. Peki tez hazırlama merkezi nedir ve nasıl hizmet vermektedir? En yalın ifade ile bahsedecek olursak profesyonel akademik danışmanlık hizmetleri sunan kurumlardır diyebiliriz. Bu destek hizmeti kaynak taraması olabildiği gibi yabancı dilden çeviri veya kaynak gösterme sistemleri hakkında verilecek eğitim olabilir. Her halükarda öğrencilerin çeşitli amaçlarla tez yazma aşamasında destek hizmeti alabileceği kurumlardır biçiminde ifade etmek yanlış olmayacaktır.

2. Tez Nasıl Hazırlanır?

Anlatılanlardan hareketle meydana getirilmesi icap eden tez/proje yazım aşamasıyla alakalı iki alternatif söz konusudur. Ya tez hazırlama noktasında profesyonel destek alınacaktır veyahut tez nasıl hazırlanır sorusuna yanıt aramak suretiyle ilgili öğrenci kendi başına işlemleri sonuca ulaştıracaktır. Eğer ki destek almak istemiyor ve kendiniz bu işi sonuçlandırmak istiyorsanız yapmanız gereken öncelikle akademik çalışmaların ne şekilde meydana getirildiğini öğrenmek olmalıdır. Bununla alakalı olarak enstitüde size atanmış olan danışman öğretim üyesi size yardımcı olacaktır. Ancak burada araştırma yaptığınıza göre yeterli desteği görmediğiniz çıkarımında bulunmak yanlış bir yaklaşım olmayacaktır. O halde aşağıda size destek olması açısından tez nasıl hazırlanır sorusuna kapsamlı bir yanıt verelim.

3. Tez Hazırlama Aşamaları Nelerdir?

Kesin olarak standartlaşmış süreçlerden bahsetmek mümkün olmamasına rağmen tez hazırlama süreciyle alakalı bazı kriterlerin netleştirilmesi olasıdır. Şöyle ki tez hazırlama aşamaları nelerdir? diye merak eden kimselere yol göstermesi adına bahsi geçen aşamaları kendimize göre yorumlamamız mümkündür. Yıllardır kazandığımız tecrübelere istinaden ana hatları ile bu süreçleri izleyen kimselerin başarılı biçimde tez yazma aşamasını tamamlaması gayet mümkündür. Genel itibariyle 7 (yedi) aşamada özetleyeceğimiz bu süreçle alakalı her bir işlem sonrasında mutlaka danışman öğretim üyesi ile görüşünüz. Kendisi her işlemi onaylayacağı gibi pek çok revizyon talebinde de bulunabilir. Eğer değişiklik talepleri geliyor ise bunları mutlak suretle dikkate alınız. Bazı anlarda tez/dönem projesi düzenlemelerini dikkate alamıyorsanız nedeni ile birlikte mutlaka danışmanınıza durumu açıklayınız. Şimdi bu yedi aşamayı aşağıda ayrı başlıklar halinde tek tek açıklayalım.

3.A. 1.Aşama: Tez Konusu Belirleme

Çoğu öğrencinin tez hazırlama aşamasında üzerinde pek durmadığı süreçtir. Çünkü 1.Aşama: Tez konusu belirleme olarak hemen hemen herkes tarafından dikkate alınmakla birlikte, gelecekteki her bir aşamanın buradan inanılmaz etkileneceği pek az kişi tarafından bilinir. Çünkü bu adımda yapılacak hatalar gelecekteki iş yükünü, tez yazma sürecini ya da tez yazma aşamasının tümünü doğrudan etkilemektedir. Şöyle ki sınırlı miktarda Türkçe literatür olan bir konu tercihinde bulunursanız, ilerleyen aşamalarda konunuz çıkmaza girer. Bunun neticesinde ise birkaç aylık emeğiniz ve devamında belki de yüksek lisans eğitiminiz ciddi manada zarar görebilir. Bu gibi durumlarla karşı karşıya kalmamak adına tez konusu belirlerken literatür alt yapısı mutlak suretle taranmalıdır. Ayrıca konu başlığı netleştirirken yapılacak olana araştırma yöntemine göre alt yapının taranması bir diğer mühim konudur. Şöyle ki anket uygulaması yapacaksanız; konu başlığı belirlerken hazır ölçek var mı? Bu soruya da yanıt verirseniz emin olunuz sizler için süreç son derece verimli biçimde ilerleyecektir. Eğer yöntemi netleştirmek en azından şu aşamada mümkün değilse birkaç adım içerisinde mutlak suretle tabloyu ortaya çıkarınız.

3.B. 2.Aşama: Konuyu Daraltma

Tam manası ile konu belirlemek tez hazırlama sürecinde genellikle birkaç kez danışmanıyla görüştükten sonra mümkün olabilir. Bazı anlarda ilk aşamada konu belirlemek mümkün olsa bile öğrencilerin çoğunlukla hangi disiplinde bilimler araştırma yapacaklarını netleştirdikleri gözlenmektedir. Özellikle 2.Aşama: Konuyu daraltma burada gerçekleştirilen işlemler arasında görülür. Şöyle ki işletme yönetimi üzerine yüksek lisans eğitimi alan birisinin insan kaynakları disiplininde çalışmaya karar vermesi aslında konuyu daraltma aşamasına güzel bir örnektir.

3.C. 3.Aşama: Hipotez Belirleme

Konuyu daralttık ve nihayetinde somut olarak konu başlığımız belirlendi ise 3.Aşama: Hipotez belirleme işlemlerine başlayabiliriz. Hipotez dediğimiz olgu aslında tez hazırlama işleminin temelidir. Çünkü ortaya bir tez (iddia veya sav) konulması gerekir ki işlemler tamamlandığında söz konusu iddianın doğru çıkıp çıkmadığı tartışılır. Eğer tam manası ile iddia edildiği gibi sonuç alınırsa söz konusu hipotez kabul edilmektedir. Ancak bunun tersi durum söz konusu olursa tezimizde hipotez reddedilmiştir biçiminde bilgiler ortaya konulabilir.

3.D. 4.Aşama: Metodu Belirleme

Ulaştığımız 4.Aşama: Metodu belirleme, tez hazırlama aşamaları arasında konu belirleme işlemlerin tam manası ile ayrı düşünülemez. Bu bilgiden hareketle konu ve metodoloji tam manası ile birbiri ile ilişkilidir. Bilimsel manada ayrı ayrı başlıklar altında konuları işliyor olmamıza rağmen önerimiz şudur ki, söz konusu aşamaları hiçbir suretle birbirinden ayrı düşünmeyiniz. Anlatılan durumlar yalnızca tez hazırlama aşamasında değil, yüksek lisans dönem projesi yazım aşamasında da geçerlidir. Metot olarak ifade ettiğimiz olgu anket uygulaması, istatistik analizler ya da nicel bir araştırma olabilir. Bunların her birisi sizlerin tezlerini ya da dönem projelerini özel kılan çalışmalardır. Süreçle alakalı özellikle vurgulamamız gereken, araştırmanın metoduna kendi başınıza karar vermemeniz olacaktır. Daha doğru ifade ile danışmandan olur almak kaydı ile araştırmanın metoduna karar veriniz.

3.E. 5.Aşama: Geçici Bir Plan Hazırlama

Buraya kadar anlatılanları dikkatle yerine getirenler için artık işlerin yavaş yavaş kolaylaması söz konusu olacaktır. Tez hazırlama işlemleri artık iyiden iyiye kendini belli etmeye başlamakta, öğrenci ise bir şeyler yapıyormuş hissine kavuşmaktadır. Böylelikle tez danışmanlığı aşamasında motivasyonun yüksek olması morali artırmaktadır. Öyleyse 5.Aşama: Geçici bir plan hazırlama süreci, her adımda olduğu gibi ciddiyet isteyen süreçler arasındadır. Bunu bir iş yükü veya zaman kaybı olarak görürseniz tez yazım sürecinde pek çok karmaşanın karşınızda belirdiğini gözlemleyebilirsiniz. O halde üniversite öğrencisine yakışan yazılı plan yapmak ve bu plana bağlı biçimde tez yazma aşamasını tamamlamaktır. En nihayetinde danışmanın bilgisi dışında plan meydana getirmeniz önerilmez.

3.F. 6.Aşama: Geçici Kaynakça Hazırlama

Geride kalan beş (5) adım yerine getirildi ise artık işler kolaylanmış demektir. Çünkü tez hazırlama süreci tam bir düzen ve planlama yönetimidir. Eğer bunu doğru biçimde yerine getirirseniz sonraki adımlarda asgari sorun yaşarsınız ve minimum düzeyde geriye dönüşler söz konusu olacağından dolayı sonuca mümkün olan en kısa yoldan ulaşmanız mümkün olur. Kısacası 6.aşama: Geçici kaynakça hazırlama işlemi göründüğü kadar zor değildir. Tek yapmanız gereken konuyla ilişkili bilimsel yayınları bulmak ve onlara daha çok vakit ayırmak olmalıdır.

3.G. 7.Aşama: Yazım Aşaması

Son başlıklara doğru gelirken 7.Aşama: yazım aşaması olarak belirlenmiştir. Çünkü tez veya dönem projesi yazım işlemlerine ulaştıysanız kolayca mezun olmanız mümkün olabilir. Şöyle ki daha doğru ifade ile yazma aşamasına tez hazırlama aşamasında iş yükü olarak çok zaman gerektirir. Ancak araştırma yöntemi, konu başlığı, hipotezler ve literatür belirli olduğundan dolayı yazım aşamasında tablo son derece net biçimde görünmektedir.

4. Tez Hazırlarken Nelere Dikkat Edilmelidir?

Yukarıda belirtilen 7 (yedi) aşamaya dikkat edildi ise açıkça ifade etmek gerekir ki tez hazırlarken nelere dikkat edilmelidir hususuna büyük oranda dikkat edilmiş demektir. Şöyle ki, binanın temeli sağlam oluşturulursa üst katlarda problem olmaz, aynı biçimde tez hazırlama aşamasıyla alakalı yukarıda ifade edilen temel noktalara dikkat edildi ise ciddi sorunlarla karşılaşmak son derece düşük ihtimal arasındadır.

Belirtilen maddelere ek olarak birkaç kıstas eklemek gerekirse öncelikle intihal konusuna özel bir parantez açılmalıdır. Başkasının eserlerini kopyalamak ya da çeşitli yöntemlerle değiştirip kendi fikrimiz gibi ifade etmek çok yanlıştır. Buna ek olarak ise suçtur. Yararlandığımız kaynakları mutlaka belirtmeli ve ilgili kişilere saygı göstergesi olarak atıf yapmalıyız. Ek olarak danışman öğretim üyesi ile düzenli görüşmeler bir o kadar önemlidir. Kendisinden gelecek eleştirileri mutlak suretle yerine getirmek icap eder. Şayet yerine getiremediğimiz madde varsa bunu danışman sormadan kendisine açıklamak yine mühim detaylardan birisidir.

Tez yazarken odaklanılması gereken bir diğer husus zaman yönetimi ve planlamadır. Eğer zamanı iyi yönetemezseniz her daim problemler çıkacağından dolayı, okuldan atılma durumu ile karşı karşıya kalabilirsiniz. Yani danışman hastalanabilir, doğal afetler olabilir, siyasi krizler olabilir ya da sizin başınıza çeşitli işler gelebilir. Tüm bunları düşünecek olursak tez yazarken erken bir takvim ortaya koymalı ve en erken tarihte teslim etmek doğru yaklaşım olacaktır.

Tez yazarken nelere dikkat edilmelidir konusunda belirteceğimiz son madde; yazım kılavuzuna göre format düzenlemesine gösterilmesi gereken ehemmiyettir. Çünkü son yıllarda formatla ilgili biçimsel düzen çok mühim hale gelmiş ve içeriğiniz onaylansa bile düzenden dolayı dönem projesinin ya da tezin kabul edilmeme ihtimali bulunmaktadır. Bunu yaşamamak için tez yazım kılavuzuna uygun biçimde bilimsel araştırmanızı meydana getirmeniz önemlidir.

5. Türkçe ve İngilizce Tez Taraması Nasıl Yapabilirsiniz?

Ağırlıklı olarak Türkçe hazırlanıyor olsa bile bazı durumlarda yabancı dillerde tez hazırlama işlemi yapılmaktadır. Peki Türkçe ve İngilizce tez taraması nasıl yapabilirsiniz? Açıkçası bununla ilgili ülkemiz üniversitelerinde yapılan çalışmalar için YÖK Tez Merkezi bulunmaktadır. Dijital olarak kolayca erişebileceğiniz bu platformda yüksek lisans ve doktora düzeyinde yayınlanmış tüm tezlere erişebilirsiniz. Böylelikle gerekli incelemeler yapmak ya da kaynak göstermek için tüm tezlere ulaşabilirsiniz.

6. Tez Hazırlama Danışmanlığı Almak İstiyorum Ne Yapmalıyım?

Son yıllarda pek çok öğrencinin dile getirdiği tez hazırlama danışmanlığı almak istiyorum ne yapmalıyım? Biçiminde soru sorduğunu gözlemliyoruz. Eğer yakınlarınızda bu hizmetten faydalanmış birisi yoksa böyle bir araştırma yapmanız son derece doğal görünmektedir. Çünkü hangi hizmet koşullarına tabii olacaksınız? Veyahut tez hazırlama aşamasında sizden istenenler nelerdir bunları öğrenmek istiyorsunuz. Öncelikle size yardımcı olup olmayacağımızı tespit etmemiz gerekiyor. Bunun için bölüm, konu, teslim tarihi, araştırma yöntemi, sayfa miktarı ve varsa notlarınızı içeren form talep ediyoruz. Böylece talebiniz bize ulaşıyor ve yapılacak incelemeler neticesinde size olumlu ya da olumsuz olarak geri bildirimde bulunuyoruz. Bizim yanıtımız olumlu olursa teklifimizi sizinle paylaşıyoruz. Siz de teklifimize olumlu yaklaşır ve süreci başlatmak isterseniz başlangıç süreci hakkında size bilgi veriyoruz.